Crossover – Hoe is en blijft men innovatief?

Het geluk is met de dapperen – en met de ijverigen

Sigi Gößler is werktuigkundig ingenieur is en sinds vele jaren werkzaam als Chief Technical Officer bij BORA. Een man van het eerste uur. Hij staat in voor de volledige levenscyclus van de producten van BORA – van het idee over de productontwikkeling tot de lancering en de kwaliteitszorg. Als gepassioneerd fietser leerde hij BORA-oprichter Willi Bruckbauer kennen tijdens een trainingskamp op Mallorca. Wat als een idee begon tijdens een biertje na de rit, is uitgegroeid tot een echt succesverhaal. Sigi startte zijn BORA-avontuur en bouwde de productontwikkeling uit, en deed dat eerst met slechts één medewerker. Intussen was niet enkel het productassortiment behoorlijk uitgebreid, maar is natuurlijk ook het team heel wat gegroeid. In de afdeling Onderzoek & Ontwikkeling zijn nu 77 werknemers actief, en er komen er steeds nieuwe bij.

De in Luxemburg geboren Dan Lorang studeerde Sportwetenschappen met een focus op competitiesport en was jarenlang actief in de triatlon, onder andere als Duits bondscoach. Bovendien is hij als trainer van de toptriatleten Jan Frodeno en Anne Haug verantwoordelijk voor in totaal vier wereldtitels tijdens de Ironman op Hawaii. Maar ook hij volgde tijdens zijn trainerscarrière niet hardnekkig een plan. Dan deed zijn eerste ervaringen op met amateursporters of personen die alleen maar wilden afvallen. Ook trainde hij zijn studiegenote, de triatlete Anne Haug. Alles verliep goed en hij deed het erg graag, maar hij verdiende er geen cent aan. “Hoe vaak moet je het dan nog doen voordat je ervan overtuigd bent dat het werkt?“ vroeg Dans vrouw hem uiteindelijk, en gaf hem zo de laatste impuls die hij nodig had om zijn geluk te beproeven en van zijn hobby, en nog veel meer van zijn leiderscapaciteiten, zijn beroep te maken. Met deze overtuiging kwam dan ook de professionaliteit, en begon Dan een naam voor zichzelf te maken in de competitieve duursporten. En in de wetenschap dat moed loont, waagde hij het er na vijf jaar op om over te schakelen van de triatlon naar het wielrennen en begeleidt hij sindsdien het WorldTeam BORA – hansgrohe als als coach en als Head of Performance en Innovations.

Tot dusver was hij daar zeer succesvol in, maar welke vaardigheden en skills zijn er precies nodig? De ontwikkeling van deze beide dingen start met een innovatieve geest, maar in de tussentijd moet elke dag een volledig team worden geleid en vooral worden aangespoord om innovatief te zijn. Naast vakkennis is er ook een creatieve werkomgeving en vooral structuur nodig, aldus Sigi. Men moet ook goed kunnen luisteren en empathie hebben, vult Dan aan. Er bestaan enkele parallellen tussen hun persoonlijkheden: beide zijn eerder stil, ze stralen rust uit, en lichtzinnig en overimpulsief zijn zeker geen attributen die je aan hen zou toekennen. Maar wat ook vaak geldt bij Sigi en Dan: Stille waters hebben diepe gronden. Als beide iets zeggen, is dat belangrijk en weloverwogen, dat merk je al snel. Ze weten waar ze mee bezig zijn en hebben altijd een doel voor ogen. Beide konden als kind niet goed tegen hun verlies. Maar wie kan dat wel? Maar door hun nederlagen creëerden ze een soort drang naar perfectie. Na een zege gaat men verder. En uit een nederlaag leert men veel meer. Dit hadden ze allebei snel door, en namen ze uit hun privé en sportieve omgeving mee in het beroepsleven. Maar daarbij zetten ze zichzelf niet in het middelpunt van de belangstelling, we hebben hier met echte teamspelers te maken. Beide beseffen:“Teamwork makes the dream work“, of het nu in het wielrennen of de productontwikkeling is. En successen die als team behaald zijn, zijn zoveel mooier, omdat men dan in de vreugde kan delen.

Teamwork makes the dream work

Dat klinkt allemaal zo eenvoudig, maar het professionele succes kan niet helemaal worden gepland, daar zijn veel complexe ingrediënten voor nodig. Het is niet de drang naar innovatie die de belangrijkste eigenschap van beide is. Sigi ziet zichzelf helemaal niet als de grote vernieuwer, meer als de “Enabler“. Ook Dan overspoelt zijn atleten niet constant met nieuwe ideeën, iedereen reageert en ontwikkelt zich op een andere manier. Sommige sporters staan altijd open voor vernieuwing, anderen hebben liever meer continuïteit en hebben meer tijd nodig voor veranderingen. Kijk maar naar de verschillende karakters van sprinter Pascal Ackermann, ronderenner en berggeit Emanuel Buchmann en allrounder Maximilian Schachmann, dan wordt duidelijk hoe creatief Dan Lorang in zijn ondersteuning moet zijn. Hij werkt ook met individuele persoonlijkheden en de befaamde X-factor, en niet alleen met de techniek van de renners. Er moet dan vooral naar hen worden geluisterd, omdat sporters ruimte en vertrouwen nodig hebben om zich goed te voelen en hun potentieel maximaal te benutten. Dan bespreekt zijn ideeën bijvoorbeeld eerst enkel in beperkte kring in het trainersteam, werkt ze vervolgens voorzichtig uit en test de ideeën dan pas met de atleten waarvan hij weet dat ze nieuwsgierig zijn en een bepaalde affiniteit voor nieuwigheden hebben. Als coach zet hij ook altijd een stapje terug en blijft hij bewust in de rol van waarnemer, zodat de atleten hem feedback kunnen geven. Hier is vooral geduld nodig, innovaties kunnen moeilijk geforceerd worden. Zeker wanneer – zoals het geval is bij BORA – hansgrohe – de betrokken personen niet op dezelfde plek werken en er veel vanop afstand besproken moet worden. Afgezien van een of twee trainingsstages per jaar met het volledige team, trainen de sporters vaak apart in hun woonplaats of in kleine groepen.

Bij BORA daarentegen is de manier van werken anders, er staan persoonlijke afspraken op de agenda. En alhoewel Sigi met technische producten werkt, spelen bij BORA nog altijd de personen de belangrijkste rol, omdat deze de basis vormen voor nieuwe technische innovaties. En wat het nog moeilijker maakt, is dat Sigi’s team al tijdens de ontwikkelingsfase van een product slechts beperkte feedback van de klant kan krijgen. Dit moet dan door marktkennis, visie en innovatieve methodes worden gecompenseerd. Men moet zich erg goed kunnen voorstellen hoe de keuken van de toekomst er zal uitzien. “Men moet gewoon door de ogen van de klant kunnen kijken“, aldus Sigi. Daarbij helpt het defecten en mogelijke problemen bij de klant in een vroeg stadium te kunnen ontdekken en daaruit te kunnen afleiden wat de gebruiker nodig heeft. Alleen dan kunnen de wensen van de klant op de best mogelijke manier worden vervuld. Een transparante communicatie binnen het team is hier bijzonder belangrijk. Dit wordt elke dag onder andere gegarandeerd door dynamische boards, die digitaal, maar ook fysiek geregeld kunnen worden en waarop elk idee met bijhorende status wordt afgebeeld. Tegelijkertijd is er ook een “ideeënkerkhof“, waarop de ideeën komen waarvoor de tijd nog niet rijp was. Deze vorm van “recycling van ideeën“ kent ook Dan, ook hier zitten altijd enkele oude en nieuwe ideeën in de kast.

Niet elk idee is een succes, mislukken hoort erbij en moet geaccepteerd zijn binnen het team. Maar “succes“ is hoe dan ook voor beide relatief. Wielrenners worden weliswaar beoordeeld op basis van hun aantal zeges en nieuwe producten van BORA moeten een maximale opbrengst behalen op de markt, maar het gaat niet altijd om deze objectieve zeges. Soms zijn het de kleine, nauwelijks zichtbare veranderingen die in het grote plaatje de grote stap naar voren kunnen betekenen.

Vooruitgang door achteruit te gaan

En altijd alleen maar winnen, daar zijn ze het allebei over eens, is saai en vooral een echte innovatiekiller. Of zoals Sigi het zegt: “Als ik geen mislukkingen heb, dan werk ik niet goed genoeg.” Of het nu in de sport of in de productonwikkeling is: De beschikbare vrijheid en het innovatiepotentieel moeten altijd zoveel mogelijk worden benut en de grenzen moeten worden verlegd en er moeten risico’s worden genomen. Zo was een product van BORA volgens Sigi een s te innovatief en was de markt er niet klaar voor, waardoor het uiteindelijk weer van de markt verdween. Maar daardoor werd het nieuwe product uiteindelijk nog meer getest. Een stap terug, twee vooruit. Ook dat hoort bij innoveren.

Dan is het daar volledig mee eens: Het is onder andere de (sportieve) mislukking die ervoor zorgt dat alle betrokkenen zich weer opnieuw concentreren en focussen, wat snel vergeten wordt als men altijd maar opnieuw successen behaalt. Bovendien bevinden sporters zich vaak op een grens, waarbij er na een zege ook een terugslag kan komen. Het gaat hier niet enkel om externe factoren waarop men nauwelijks een invloed kan hebben, veel kan op een bewuste manier tijdens de training worden gestuurd. Een atleet moet vooral flexibel zijn, om zijn doel en zijn focus niet uit het oog te verliezen – ondanks de externe storende factoren. Voor Dan is het hier het belangrijkste deze evenwichtsoefening samen met de atleten te bespreken en en de beslissingen op een eenduidige manier te maken. Alleen als iedereen zich voor de volle 100% inzet, kan er op een efficiënte en innovatieve manier worden gewerkt. Dit werd bijvoorbeeld duidelijk bij het meten van de lichaamstemperatuur tijdens een rittenkoers. Dit zou eigenlijk alleen tijdens tests moeten gebeuren, maar de renner zal zich dan wel de vraag “Waarom?“ stellen. Als Dan het in deze situatie het alleen over een “ongegronde test“ had, zou dat minder geaccepteerd worden door de renners. In plaats daarvan nam hij de tijd om alles uit te leggen, waardoor de sporter alles goed begreep en zelf actief met ideeën kwam. Voor Dan is deze toestand “het beste wat je kan overkomen.“

Daar tegenover staan mislukkingen, zoals bijvoorbeeld de verkeerde inschatting van de gevolgen van een valpartij in de aanloop naar de Tour de France 2020. In dit concrete geval waren Emanuel Buchmann en Gregor Mühlberger gevallen, maar zonder daarbij ernstige verwondingen te hebben opgelopen. Ze konden de trainingen snel hervatten en voelden zich goed. Maar toch hadden hun lichamen meer tijd nodig om te herstellen, en tijdens de Tour de France ondervonden beide renners de gevolgen daarvan en konden ze geen maximale prestaties behalen. Maar ook deze nederlaag was tegelijkertijd een leerrijke ervaring, zoals Dan bevestigt: “Dit ga ik niet nog eens op deze manier doen.“

Hoofd uit, innovatie aan?

Maar hoe kan je nu echt innovatief zijn? Vanwaar komt de inspiratie, wanneer komen de ideeën? Hoewel een open en bruisende sfeer op kantoor belangrijk is, helpt een beetje druk ook. Maar Sigi benadrukt dat in zijn team bijna alle ideeën in de vrije tijd ontstaan, in de vrije natuur of tijdens het sporten. Voor inspiratie is er ruimte nodig. Daarom wordt bij BORA sterk aangemoedigd om een gezonde levensstijl te hebben en veel te bewegen in de frisse lucht. Een langere middagpauze om wat te gaan sporten – bij BORA is dat geen probleem. Naast de inspiratie tijdens het sporten is vooral ook het ontspannen daarna en thuis samen met de familie en vrienden een belangrijke manier om energie te tanken voor nieuwe uitdagingen. Ze leren beide ook graag van hun zonen (beide 8 jaar), omdat zij dingen vaak veel meer op een onbevangen en onconventionele manier zien. Dan gaat ook graag ‘s ochtends vroeg met de hond wandelen of sporten om fit te zijn voor de rest van de dag.

Beide hebben een goede mix nodig van drang en rust. Sigi beschrijft dit op een goede manier: “Ongeduld is de drang en rust leidt dan naar het doel. Men heeft deze allebei nodig.“ Dit wordt benadrukt door Dan, beide karakterkoppen denken hier exact hetzelfde over.

Tijdens hun discussies over het ontstaan van innovatie worden ook vertrouwen en waardering aangehaald als basisvoorwaarden. En dit blijkt het meeste uit de behaalde successen, bijv. toen Dan als trainer uit de duursport sprinter Pascal Ackermann naar de eerste plaats in het puntenklassement (“Maglia ciclamino“) coachte tijdens de Giro d’Italia. Dan heeft dit vertrouwen zelf ook nodig voor zijn werk vanop afstand en zonder direct controlemechanisme binnen het team. Sigi vult aan dat vertrouwen toeneemt wanneer gegeven vertrouwen steeds opnieuw bevestigd wordt en dus zekerheid biedt. Dit hebben ze tijdens hun carrière van hun bazen ervaren en willen ze nu ook constant aan hun medewerkers doorgeven, zodat het volledige team verder kan worden ontwikkeld. En alleen met dit engagement en door dit te aanvaarden, kan er uiteindelijk innovatie zijn met moed, zelfvertrouwen en openheid.

Daarnaast zijn beiden het erover eens dat optimisme en de moed om risico's te nemen, alsook een zekere tolerantie voor fouten, basisvoorwaarden zijn om te innoveren. Maar ook eerder pessimistische teamleden worden door beiden productief bij het innovatieproces betrokken. Dit helpt om over de eigen ideeën te reflecteren, daarover na te denken en deze te verbeteren.

Synergieën die men kan gebruiken

Wat beide karakters altijd opnieuw opvalt, zijn de gelijkenissen die in de diepgang van die gesprek worden gevonden. Het is geen dom vraag-en-antwoord-spel. De twee vullen elkaar steeds opnieuw aan en bevestigen elkaar, waardoor er een complex gesprek komt. Hoewel jullie op het eerste gezicht werken in heel verschillende afdelingen en milieus, maar als we er beter naar kijken, kunnen we verbazingwekkende parallellen zien. Bieden hebben natuurlijk een leidinggevende rol en moeten helpen menselijke en technische processen steeds te blijven verbeteren en nieuwe ideeën te bedenken. Ze luisteren dan veel, geven vertrouwen, proberen een balans te vinden tussen rust en geduld en werk en motivatie en modereren ze de teamcommunicatie. Ze zijn nu eenmaal verantwoordelijk voor een groot aantal medewerkers, collega’s, sporters. Maar ook voor wat betreft hun persoonlijke voorkeuren en karakters buiten het werk ontdekken de rustige, maar tegelijkertijd vastberaden karakters constant raakvlakken, en heeft de ene vaak geen andere keuze dan te onderstrepen wat de andere heeft gezegd. Maar niet zonder daar inspiratie uit te halen en nog eens dieper in te gaan op dat thema. En ook wanneer het thema innovatie wordt aangehaald, tonen de gelijkenissen en successen perfect aan dat Dan en Sigi elkaar perfect aanvullen.

Het grootste verschil zit in wat ze precies doen en in de structuur waarin ze werken. Daarbij hebben zowel de gedwongen gedecentraliseerde structuur van BORA – hansgrohe met renners in heel Europa, als het lokaal uitgevoerde werk bij BORA hun voor- en nadelen. En net daardoor wordt de innovatieve geest van beiden geprikkeld, want ze willen beslist een gedetailleerd beeld hebben van de dagelijkse praktijken van de anderen, en al bij de teamleiding en de sturing van innovatieve processen van elkaar leren en de andere idealiter op een actieve manier betrekken. Tijdens een workshop iets uitproberen, een sessie live volgen, een beter zicht krijgen op het werk van anderen. We kijken met spanning uit naar wat voor innovaties beiden de komende jaren voor ons in petto zullen hebben. En dit was zeker niet het laatste diepgaande gesprek van beide innovators bij BORA en BORA – hansgrohe.