Ergonomie in de keuken

Over de "keuken om in te koken"

Otl Aicher was medeoprichter van de beroemde Hochschule für Gestaltung in Ulm en had goed nagedacht over het concept van de ideale keuken. Voor zijn werk "Die Küche zum Kochen. Werkstatt einer neuen Lebenskultur” (De keuken om te koken. Werkplaats in een nieuwe leefcultuur) deed hij heel veel onderzoek in de keukens van sterrenrestaurants en in zijn eigen keuken. Want wie zelf niet regelmatig kookt, kan volgens Aicher ook geen keuken ontwerpen.

Welke conclusies trok hij uit zijn onderzoek en wat maakt het verschil in een "keuken om te koken"? Het antwoord is simpel: de functionaliteit komt op de eerste plaats. Het keukengerei en de apparatuur die je elke dag nodig hebt, moet zo toegankelijk mogelijk en dus binnen handbereik zijn en niet verdwijnen in de "opslag" – zoals Aicher de vaak volumineuze keukenkasten noemt.

Maar volgens onze keukenontwerper Max Kaltner is er één aspect waar Aicher in de jaren tachtig geen rekening mee hield: "Aicher heeft het in zijn werk over keukens die zich – anders dan tegenwoordig vaak het geval is – in een van de woonkamer gescheiden ruimte bevinden." Omdat koken, eten en wonen steeds vaker in dezelfde ruimte plaatsvinden, is het ontwerpen van een keuken altijd een zoeken naar de juiste balans van design en functionaliteit.

De magische driehoek in de keuken

Otl Aicher en Max Kaltner zijn het er in ieder geval over eens dat je de keuken voor het ontwerp holistisch moet bekijken. De focus ligt niet op de afzonderlijke apparaten, maar op de werkprocessen tijdens het koken: het koelen of opbergen, wassen, voorbereiden, koken en borden opmaken of serveren moeten als een denkbeeldige driehoek worden gezien – de zogenaamde "magische driehoek".

Deze vloeit voort uit de werkstappen die elkaar logisch opvolgen en is bepalend voor het ontwerp van een functionele keuken. Koelkast, spoelbak, werkblad, fornuis en oven worden zo gerangschikt dat degene die kookt zo kort mogelijke looproutes heeft.

Dat is ook een voorwaarde om met meerdere personen tegelijk aan de bereiding van gerechten te kunnen werken zonder elkaar in de weg te lopen. Daarvoor is een kookeiland dat van alle kanten goed bereikbaar is ideaal. Want: eten is communiceren – en koken dus ook.

Een nieuwe keuken? Waar je rekening mee moet houden

En waar moet je bij de planning van een keuken nog meer rekening mee houden als het gaat om ergonomie? Max Kaltner geeft u tips zodat u nog lang plezier zult hebben van uw keuken:

• De hoogte van het werkblad moet worden aangepast aan de lengte van de kok. Als het lengteverschil van een stel bijvoorbeeld erg groot is, kan dit worden opgelost met een extra hoge snijplank.
• Installeer (stoom)ovens zoals de BORA X BO en vaatwassers op werkhoogte. Zo kunt u ook zien wat zich op het bovenste niveau bevindt.
• Voor het welbevinden is het belangrijk dat de persoon die kookt – in plaats van permanent tegen een muur aan te kijken – vrij zicht heeft op de kamer of naar buiten. Plaats daarom, indien mogelijk, uw spoelbak of (BORA) kookveld voor een raam of in een kookeiland.
• Ook onze BORA kookveldafzuigsystemen garanderen een vrij en onbelemmerd zicht. Ze zijn daarnaast ergonomisch, zodat u nooit in een gebogen houding hoeft te werken. Bovendien zijn ze ideaal in de woonruimte te integreren.

Het doel van een ergonomisch keukenontwerp is volgens Kaltner de werkomstandigheden zodanig vorm te geven dat ze precies voldoen aan de behoeften van de gebruiker. Dat is de reden waarom een goed keukenontwerp individuele oplossingen vereist.