Is spelt het gezonde graan?
Spelt wordt over het algemeen als een gezond alternatief voor tarwe beschouwd. Dat komt doordat veel mensen tarweproducten steeds slechter verdragen. Waarom is spelt zo gezond en waarom beleeft het nu een revival? Wij geven het antwoord op deze vragen en tips voor het gebruik van deze oude tarwesoort.
Oud graan herontdekt
Deze oude tarwesoort werd enkele millennia geleden al in het huidige Armenië verbouwd. Aangezien de teelt van spelt zeer tijdsintensief en bewerkelijk is en de opbrengst lager dan bijvoorbeeld die van tarwe, werd het in de loop der tijd door andere graansoorten verdrongen en raakte het in de vergetelheid.
In de jaren 80 beleefde het een revival en sindsdien wordt het weer steeds meer verbouwd, vooral in Duitsland, Oostenrijk, België, Finland, Spanje en Zwitserland. Het is bestand tegen lagere temperaturen en wordt gezaaid tot half november. Spelt wordt van eind juli tot eind augustus geoogst. Onrijpe spelt wordt ook wel "groene spelt" genoemd.
Door een extra vliesje, de spelt genaamd, is spelt zeer robuust en goed bestand tegen weersinvloeden, ongedierte en schadelijke stoffen uit de lucht. Het vliesje is echter niet eetbaar en moet vóór het malen worden verwijderd. Geslepen speltkorrels die van het speltvlies zijn ontdaan, kunnen als rijst worden verwerkt. De korrels smaken zoet en nootachtig.
Vullend, gezond en goed verdraagbaar
Er wordt gezegd dat spelt gezondere eigenschappen heeft dan tarwe, die inmiddels overteeld is. Het wordt beschouwd als basisvoedsel dat gebruikt wordt in energierijke kindervoeding en als energiebron voor sporters. Hildegard van Bingen wist al dat spelt vettig, krachtig en lichter verteerbaar is dan tarwe. Deze mystica schreef in haar middeleeuwse geschriften dat spelt een positief effect op de geest heeft.
Dat komt onder meer door het hoge eiwitgehalte van dit graan. Het zorgt voor goede bloedwaarden en bevordert de vetverbranding. De vitamine B die spelt bevat, bevordert de stofwisseling en daarmee de spijsvertering. Ook de amino- en vetzuren in spelt zijn van bijzonder hoge kwaliteit. Spelt wordt vanwege deze bestanddelen aanbevolen voor gewichtsverlies en ter preventie van een aantal ziekten, bijvoorbeeld hart- en vaatziekten.
Gepoft, gekookt of geroosterd
Het bekendst is waarschijnlijk de verwerking van speltmeel tot brood-, pasta- of pizzadeeg. Maar er zijn heel veel andere manieren waarop spelt als basisvoedsel een plek in het dagelijkse dieet kan krijgen:
- In veel biologische winkels is speltrijst verkrijgbaar. Dat is een geslepen speltkorrel die je een paar uur in koud water moet laten weken voordat je er bijvoorbeeld een risotto van maakt.
- Je kunt spelt ook gebruiken voor de bereiding van verschillende dranken. Zo wordt er speltkoffie gemaakt van geroosterde spelt, bier gebrouwen van speltmout en is speltmelk een ideale melkvervanger voor veganisten en mensen met een lactose-intolerantie.
- Gepofte spelt is geschikt voor 's ochtends door de muesli of als knapperige topping voor een bowl. Je kunt het zelf maken, maar het is ook kant-en-klaar in de winkel verkrijgbaar.
Spelt is dus niet alleen gezond, maar ook veelzijdig. Doordat het nu weer meer wordt verbouwd als een superfood van eigen bodem, zijn er in bijna elke supermarkt wel een aantal varianten verkrijgbaar.
